İhracat Desteklemelerinde Dijital Dönüşüm ve Artan Mali Sorumluluklar

İhracat Desteklemelerinde Dijital Dönüşüm ve Artan Mali Sorumluluklar

22 Mayıs 2025 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik değişikliğiyle, İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kapsamında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu'ndan (DFİF) yapılan ödemelere ilişkin usul ve esaslar güncellenmiştir. Gümrük Müşavirleri olarak bu değişiklikler, ihracatçı firmalarımıza sunduğumuz hizmetlerin kapsamını ve sorumluluklarımızı doğrudan etkileyecektir.

 

Yönetmelikteki Temel Değişiklikler ve Müşavir Gözüyle Yorumlar:

 

Yetki ve Sorumluluklarda Netleşme: Yönetmeliğe "İlgili genel müdürlükler" tanımı eklenerek, Bakanlık içindeki destek programlarının tahakkuk süreçlerinden sorumlu birimler netleştirilmiştir. Bu, başvuruların hangi birimler tarafından değerlendirileceği konusunda belirsizliği ortadan kaldırmaktadır.

 

Doğrudan Bakanlık Başvuruları: Destek ödemelerine ilişkin iş ve işlemlerin doğrudan Bakanlıkça yürütüldüğü durumlarda, başvuru sahiplerinin Bakanlığa ilgili mevzuatta belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde başvuru yapması esası getirilmiştir. Bu durum, bazı destek programlarında incelemeci kuruluşlar yerine doğrudan Bakanlık ile muhatap olunacağı anlamına gelmektedir. Gümrük müşavirleri olarak, başvuru süreçlerini ilgili genel müdürlüklerin güncel tebliğ ve duyurularına göre şekillendirmemiz gerekmektedir.

 

Tahakkuk Listesi İşlemlerinde Dijitalleşme Vurgusu: Bakanlığa yapılan başvurularda ilgili genel müdürlükler, incelemeci kuruluşlara yapılan başvurularda ise incelemeci kuruluşlar tarafından bilgi ve belge kontrolü yapılarak inceleme gerçekleştirilecektir. Özellikle Dijital Yönetim Sistemi (DYS) üzerinden yapılan başvurularda, tahakkuk listelerinin DYS üzerinde işleneceği ve fiziki olarak ayrıca iletilmeyeceği belirtilmiştir. Bu, manuel süreçlerin azaldığını ve dijital platformların kullanımının zorunlu hale geldiğini göstermektedir. Gümrük müşavirlerinin DYS'ye tam entegrasyonu ve dijital süreçlere hakimiyeti artık kaçınılmazdır.

 

Harcama Yetkilisi ve Gerçekleştirme Görevlisi Tanımları: İhracata yönelik devlet yardımları kapsamında DFİF'ten yapılan ödemelerde harcama yetkilisinin Bakanlığın ilgili genel müdürlük harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisinin ise bu genel müdürlüklerde destek ödemesiyle ilgili daire başkanları olduğu açıkça belirtilmiştir. Bu, destek ödeme mekanizmasının iç kontrol yapısını netleştirmektedir.

 

Tahakkuk Listelerinin Kontrolü ve Sorumluluklar: Gerçekleştirme görevlisi tarafından, incelemeci kuruluşlarca düzenlenen veya ilgili genel müdürlüklerce hazırlanan tahakkuk listelerinin tam ve eksiksiz doldurulduğuna ilişkin kontrollerin yapılacağı ve tahakkuk listelerinin imzalanarak TCMB'ye gönderileceği ifade edilmiştir. Tahakkuk listelerinin kontrolünde başka bilgi ve belge aranmayacağı, ancak gerek görülmesi halinde ilgili genel müdürlüklerin incelemeci kuruluşlardan dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri talep edebileceği ve incelemeci kuruluşların bunları ibraz etmekle yükümlü olduğu vurgulanmıştır. Bu madde, incelemeci kuruluşların belge saklama ve ibraz yükümlülüğünü güçlendirmektedir. DYS üzerinden iletilen tahakkuk listelerinin de elektronik imza ile imzalanarak TCMB'ye gönderileceği ve fiziksel olarak gönderilmeyeceği belirtilmiştir. Bu da yine dijitalleşmenin altını çizmektedir.

 

DFİF Ödemelerinde Kontrol Mekanizması: TCMB tarafından, tahakkuk listelerinde yer alan hak sahipleri ve destek tutarları, şekil şartları ve maddi hata yönünden kontrol edilecek ve nihai destek tutarının DFİF hesaplarına aktarılması talep edilecektir. Ayrıca, ödeme yapılırken hak sahiplerinin Hazine ve Maliye Bakanlığı ve/veya Sosyal Güvenlik Kurumundan temin edilen borç durumu bilgilerinin de dikkate alınacağı ve borç bulunması halinde ödeme işleminin ilgili mevzuat hükümlerine uygun yapılacağı eklenmiştir. Bu madde, destek ödemelerinde kamusal alacakların tahsiline yönelik bir kontrol mekanizması getirmektedir.

 

Hesap Bilgileri ve Faaliyet Raporları: TCMB'nin DFİF hesabına ilişkin gelir ve gider hesap bilgilerini aylık raporlar halinde ilgili genel müdürlüklere bildireceği ve yıllık faaliyet raporlarının ilgili genel müdürlükler tarafından düzenlenerek İhracat Genel Müdürlüğü tarafından birleştirileceği belirtilmiştir. Bu durum, şeffaflık ve denetlenebilirlik açısından olumlu bir gelişmedir

 

Mali Sorumluluk: Türkiye İhracatçılar Meclisi, İhracatçı Birlikleri, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ile Bakanlıkça görevlendirilen ilgili diğer kurum ve kuruluşların; hak sahipleri ve destek tutarları ile buna ilişkin tahakkuk listelerinin Bakanlığın ilgili genel müdürlüklerine mevzuata uygun şekilde sunulmasından Bakanlığa karşı mali açıdan sorumlu olduğu netleştirilmiştir. Bu madde, başvuruyu yapan veya aracı olan kuruluşların mali sorumluluğunu pekiştirmektedir.

 

 

Detaylı bilgi için tıklayınız.